Lubię sobie wyobrażać interwały jako lekkie, kolorowe tasiemki (różne interwały mają różne kolory!).
Może i Ty znajdziesz sobie jakiś obraz, który będzie Ci się kojarzył z tym terminem?
Interwał – co to jest?
W muzyce interwał to po prostu odległość między jednym dźwiękiem a drugiem. Wizualnie łatwo nam to zobaczyć na klawiaturze pianina.
Gdybyśmy narysowali odcinek (albo przyłożyli tasiemkę) i zbudowali dwa interwały od c – jeden interwał do d drugi do a, to bardzo wyraźnie byśmy mogli zobaczyć, że to są dwie różne długości. Odcinek c-d byłby krótki, natomiast c-a dłuższy.
Tak i my możemy określić bardzo dokładnie odległość jednego dźwięku od drugiego.
Jakie są podstawowe interwały?
Spójrzmy na to używając gamy C-dur jako przykładu.
Wszystkie* interwały poniżej zbudujemy od dźwięku c używając tylko dźwięków występujących w gamie C-dur.
*Interwały możemy budować również powyżej oktawy. Tutaj skupimy się tylko na interwałach w obrębie 12 półtonów.
c – c = pryma czysta
c – d = sekunda wielka
c – e = tercja wielka
c – f = kwarta czysta
c – g = kwinta czysta
c – a = seksta wielka
c – h = septyma wielka
c – c1 = oktawa czysta
Widząc nazwę interwału możemy zobaczyć, że składa się ona z dwóch części. Pierwsza część zaznaczona na czerwono odnosi się do stopnia gamy. Te nazwy wywodzą się z języka łacińskiego i są liczebnikami. Stąd w zapisie używamy cyfr (arabskich), by zasygnalizować o jaki interwał nam chodzi.
1 = pryma
2 = sekunda
3 = tercja
4 = kwarta
5 = kwinta
6 = seksta
7 = septyma
8 = oktawa
Oprócz liczenia stopni przebiegu muzycznego (pryma, sekunda, tercja itp.) ważne jest też liczenie półtonów.
Półtony w interwałach
Poniżej prezentuję zestawienie wszystkich półtonów w obrębie oktawy z użyciem wszystkich dźwięków po drodze (czyli gdybyśmy wzięli gamę C-dur na pianinie, to w opisie nie znajdą się tylko dźwięki, które odpowiadają białym klawiszom, ale również dźwięki nie należące do gamy, czyli odpowiadające klawiszom czarnym).
Tym zabiegiem chciałam pokazać tę zależność mierzenia odległości jednego dźwięku od drugiego. Ilość półtonów rośnie od 0 do 12. Łatwo to zapamiętać.
Ilość półtonów w interwałach
0 – pryma czysta (1 cz)
1 – sekunda mała (2m)
2 – sekunda wielka (2w)
3 – tercja mała (3m)
4 – tercja wielka (3w)
5 – kwarta czysta (4 cz)
6 – tryton*
7 – kwinta czysta (5 cz)
8 – seksta mała (6m)
9 – seksta wielka (6w)
10 – septyma mała (7m)
11 – septyma wielka (7w)
12 – oktawa czysta (8 cz)
* tryton jest to odległość kwarty zwiększonej lub kwinty zmniejszonej. Na tym etapie warto wiedzieć, że coś takiego jest. O trytonie będziemy rozmawiać w osobnym rozdziale.
Warto zapamiętać
Interwał w muzyce, to odległość jednego dźwięku od drugiego.
Możemy na dwa sposoby rozpoznać interwały.
1. Licząc półtony i stopnie przebiegu muzycznego,
2. Za pomocą słuchu. Każdy interwał ma swoje charakterystyczne brzmienie i ludzkie ucho jest w stanie nauczyć się rozpoznawać konkretne odległości. Co więcej, są osoby, które obdarzone są naturalną umiejętnością rozpoznawania interwałów.
Dziś tylko spojrzenie z lotu ptaka na interwały. Dalej zajmiemy się każdym po kolei. Będziemy omawiać wszystkie szczegółowo, ćwicząc budowanie i śpiewanie.